Haaien

De zwelhaai (Cephaloscyllium ventriosum) is een bijzondere haaiensoort die iets heel opvallends kan doen. Als hij zich bedreigd voelt, zuigt hij water of lucht in en blaast zichzelf op als een ballon. Zo wordt hij bijna twee keer zo groot als normaal. Dat doet hij om roofdieren af te schrikken. Sommige haaien of roggen proberen hem op te eten, maar als hij zo groot is, past hij niet meer in hun bek. Soms blaast hij zich op om zich vast te klemmen in een rots, zodat hij niet uit zijn schuilplek getrokken kan worden. Hoewel het er indrukwekkend uitziet, is de zwelhaai zelf helemaal niet gevaarlijk voor mensen. Hij is rustig van aard en laat ons meestal met rust.

© flikker photo's | Flickr

Bouw

De zwelhaai is een kleine haai met een langwerpig, slank lichaam dat doorgaans tussen de 60 en 100 centimeter lang wordt. Zijn rug is grijs tot bruin van kleur, terwijl de onderzijde lichter is. De haai heeft twee rugvinnen, een anaalvin en twee borstvinnen. Zijn huid is bedekt met kleine, overlappende schubben, zogenaamde placoïde schubben. Deze schubben zijn opgebouwd uit dentine, hetzelfde materiaal als onze tanden, en bieden bescherming tegen beschadiging.

De ogen van de zwelhaai zijn klein en relatief onontwikkeld, wat verklaarbaar is doordat hij vooral 's nachts actief is. Hij vertrouwt voornamelijk op zijn reukvermogen om prooien op te sporen. Achter de ogen bevinden zich twee kleine openingen, de spiracula genoemd. Deze zijn verbonden met de maag en maken het mogelijk om water of lucht in te slikken bij het opblazen van het lichaam.

De zwelhaai beschikt over zeven rijen kleine, scherpe tanden in zowel de boven- als onderkaak. Dit gebit is ideaal voor het vangen en verslinden van kleine prooien zoals krabben, wormen en vissen. Naast zijn reukvermogen en gezichtsvermogen heeft hij ook een goed ontwikkeld gehoor. Via zijn zijlijn en inwendige oren kan hij trillingen in het water waarnemen, wat hem helpt om prooien en roofdieren op te merken.

Mannetjes en vrouwtjes zwelhaaien zien er vrijwel hetzelfde uit. Het enige zichtbare verschil is de aanwezigheid van claspers bij de mannetjes. Claspers zijn geslachtsorganen die worden gebruikt om sperma over te brengen naar het vrouwtje tijdens de paring.

Opblazen om te overleven

De zwelhaai zwelt op door water of lucht in te slikken via zijn spiracula, kleine openingen net achter zijn ogen. Deze spiracula staan in verbinding met zijn maag. Door water of lucht in te slikken, kan de zwelhaai zijn maag enorm laten uitzetten – soms tot wel twee keer zijn normale grootte. Hij doet dit als verdedigingsmechanisme.

Wanneer hij zich bedreigd voelt door een roofdier, zoals een grotere haai of een rog, maakt hij zich zo groot mogelijk. De opgezwollen buik maakt hem letterlijk te dik om doorgeslikt te worden. Roofdieren krijgen hem dan niet meer door hun keel, wat de zwelhaai de kans geeft om te ontsnappen en te overleven.

De zwelhaai kan deze truc meerdere keren tijdens een confrontatie uitvoeren. Zodra het gevaar geweken is, laat hij de lucht of het water weer los via zijn spiracula en keert hij terug naar zijn normale vorm. Het opblazen van het lichaam is een fascinerend voorbeeld van hoe dieren zich hebben aangepast om te overleven. Deze slimme overlevingstechniek helpt de zwelhaai om te gedijen in de oceanen.

Leefgebied

De zwelhaai leeft in de gematigde wateren van de Stille Oceaan. Je vindt hem voornamelijk langs de kusten van Noord-Amerika en Azië, van Japan tot Californië, en van Alaska tot Baja California. Hij voelt zich het meest thuis op dieptes tussen de 60 en 400 meter, waar hij voorkomt op rotsbodems, in kelpbossen en op open zandvlaktes.

De zwelhaai is een echte meester in camouflage. De grijs- tot bruinkleurige rug en de lichtere onderzijde helpen hem om op te gaan in zijn omgeving. Hij weet zich bovendien goed te verstoppen tussen rotsen en kelp, waardoor hij moeilijk te zien is voor zowel roofdieren als prooien.

Zijn leefgebied biedt volop voedsel en beschutting. Rotsriffen en kelpbossen zitten vol met kleine ongewervelden zoals krabben, wormen en vissen — precies het soort prooien waar de zwelhaai op jaagt. Tussen de spleten en holtes van het rif vindt hij bovendien veilige schuilplaatsen wanneer gevaar dreigt.

Sommige zwelhaaien wagen zich ook in diepere wateren, waar ze op zoek gaan naar voedsel in de schemeringzone. Deze zone, gelegen tussen 200 en 1000 meter diepte, ontvangt nog maar weinig zonlicht en herbergt een bijzondere verzameling diepzeedieren.

De zwelhaai heeft zich goed aangepast aan deze mysterieuze wereld. Zijn kleine ogen zijn geen nadeel, want hij vertrouwt vooral op zijn scherpe reukvermogen om prooien te vinden in het halfduister van de diepzee.

Leefgebied zwelhaai | © Wereld van de Haai

Jacht

De zwelhaai jaagt op kleine dieren die op de bodem van de oceaan leven, zoals krabben, wormen en vissen. Hij heeft verschillende slimme jachttrucs ontwikkeld die goed passen bij zijn leefgebied.

Dankzij zijn grijzige tot bruine kleur en lichtere buik kan hij bijna onzichtbaar worden tussen de rotsen en kelpbossen. Zo valt hij niet op bij prooien of vijanden. Hij beweegt langzaam en stil, zodat hij dichtbij kan komen zonder gezien te worden.

De zwelhaai heeft een geweldige neus. Zelfs in het donker kan hij prooien ruiken die ver weg zitten. Hij volgt de geur tot hij dicht genoeg is om toe te slaan. Als hij zijn prooi eenmaal gevonden heeft, valt hij plotseling aan en grijpt die met zijn scherpe tanden.

De zwelhaai heeft ook een paar bijzondere technieken die hem helpen bij het jagen. Hij kan zich ingraven in het zand en stil blijven liggen tot een prooi langskomt. Ook kan hij water uit zijn spiracula blazen — dat zijn kleine openingen achter zijn ogen — om dieren uit hun schuilplaatsen te spoelen. Soms werkt hij zelfs samen met andere zwelhaaien om groepen vissen op te jagen.

Met zijn camouflage, goede reukzin, stille bewegingen en slimme manieren van jagen is de zwelhaai een echte overlever. Hij is misschien klein, maar zeker een formidabele jager in de wereld onder water.

© Ryo Sato | Flickr

Voortplanting

De zwelhaai is ovipaar, wat betekent dat het vrouwtje eieren legt in plaats van levende jongen te baren. De eieren worden verpakt in stevige, leerachtige eikapsels die soms ‘zeemeerminnentasjes’ worden genoemd. Deze eikapsels hechten zich aan rotsen of wieren op de zeebodem, waar ze veilig zijn voor stromingen en roofdieren.

Binnenin het kapsel ontwikkelt het embryo zich langzaam, gevoed door de dooierzak. De ontwikkeling kan weken tot maanden duren, afhankelijk van de temperatuur van het water. Zodra het jonge haaitje groot en sterk genoeg is, breekt het uit het eikapsel en begint het zelfstandig te jagen.

Zwelhaaien vertonen geen ouderzorg: het vrouwtje laat de eieren achter nadat ze zijn afgezet. Toch zijn de kapsels goed aangepast om de embryo’s te beschermen tot ze zelfstandig kunnen overleven.

De paring van zwelhaaien vindt meestal plaats in het voorjaar of de zomer. Mannetjes gebruiken hun claspers om sperma over te brengen naar het vrouwtje. Claspers zijn geslachtsorganen die zich aan de onderzijde van de buik van het mannetje bevinden.

De draagtijd van de zwelhaai duurt ongeveer zes tot negen maanden. Tijdens deze periode ontwikkelen de embryo’s zich in de baarmoeder, waar ze hun voedingsstoffen halen uit een dooierzak. Na de draagtijd worden zes tot twaalf jongen geboren. Ze zijn bij de geboorte volledig zelfstandig en hoeven niet verzorgd te worden door de moeder.

De jonge zwelhaaien zijn klein en kwetsbaar. Ze blijven in het begin vaak in de buurt van hun moeder voor enige bescherming. De groei verloopt vrij snel, en na ongeveer drie tot vier jaar bereiken ze de geslachtsrijpheid.

Zwelhaaien kunnen tot wel twintig jaar oud worden, al is dit in het wild niet altijd haalbaar. Ze worden regelmatig prooi van zeehonden, roggen en grotere haaien.

Natuurlijke vijanden

De zwelhaai is zelf ook een prooi in de voedselketen. Ondanks zijn slimme verdedigingsmechanismen is hij niet altijd veilig in de oceaan. Verschillende dieren jagen op hem, vooral als hij nog jong en klein is.

Zeehonden zijn snelle en behendige jagers die regelmatig op kleine haaien jagen, waaronder de zwelhaai. Ook roggen, zoals de grote pijlstaartrog, kunnen hem aanvallen wanneer hij zich op de zeebodem bevindt. En sommige grotere haaiensoorten – die sterker en sneller zijn – zien de zwelhaai als een makkelijke prooi.

Om zichzelf te beschermen tegen deze roofdieren gebruikt de zwelhaai zijn bekendste truc: hij blaast zijn buik op zodat hij twee keer zo groot lijkt. Hierdoor wordt hij moeilijker te grijpen en te slikken. Hij kan zich ook verstoppen tussen rotsen of in kelpbossen, waar hij minder snel wordt opgemerkt.

Toch lukt het niet altijd om te ontsnappen. Vooral jonge zwelhaaien zijn kwetsbaar. Ze zijn kleiner en hebben nog niet altijd de kracht of ervaring om zich goed te verdedigen. Dat maakt ze een gemakkelijke prooi voor veel roofdieren in hun leefgebied.

Ondanks deze bedreigingen blijft de zwelhaai een overlever. Dankzij zijn slimme aanpassingen en schuilplekken weet hij zich vaak goed te redden in de onderwaterwereld.

Wist je dat de zwelhaai zich kan opblazen, net als de kogelvis?

Als de zwelhaai zich bedreigd voelt, zuigt hij water of lucht in en maakt zich twee keer zo groot. Zo lijkt hij te groot om opgegeten te worden. De kogelvis doet iets soortgelijks! Ook die blaast zich op als hij zich wil beschermen tegen roofdieren.

Toch zijn het hele verschillende dieren. De kogelvis is een echte vis, terwijl de zwelhaai een kraakbeenvissen is — een haai dus! En waar de zwelhaai in diepe zee leeft, vind je de kogelvis vaker in ondiep water bij koraalriffen.

Allebei hebben ze dus een slimme truc om te overleven in de oceaan!

Relatie tot de mens

De relatie tussen de mens en de zwelhaai is complex en veelzijdig. De zwelhaai vormt op zichzelf geen gevaar voor mensen en leeft op dieptes waar directe interactie zeldzaam is. Toch ondervindt deze haai indirecte gevolgen van menselijke activiteiten.

Bijvangst bij visserij is een bedreiging. De zwelhaai is geen directe doelsoort in de commerciële visserij, maar kan per ongeluk worden gevangen in bodemnetten. Dit wordt bijvangst genoemd en kan bijdragen aan een afname van de populatie.
Habitatvernietiging vormt ook een risico. De zwelhaai is afhankelijk van koraalriffen, kelpbossen en rotsachtige bodems als schuilplaats en jachtgebied. Activiteiten zoals koraalbleking, kustontwikkeling en vervuiling kunnen deze leefgebieden aantasten.
Klimaatverandering speelt een steeds grotere rol. Veranderingen in oceaantemperatuur en het zuurstofgehalte kunnen invloed hebben op het leefgebied van de zwelhaai. Dit kan ertoe leiden dat hij uit bepaalde gebieden verdwijnt of moeite heeft met voortplanten.

Hoewel de zwelhaai geen bekend slachtoffer is van gerichte jacht of commerciële exploitatie, is hij wel gevoelig voor bredere veranderingen in het mariene ecosysteem die door mensen worden veroorzaakt.

Beschermingsstatus

De zwelhaai wordt op dit moment niet gezien als een bedreigde diersoort. Toch maakt de International Union for Conservation of Nature (IUCN) zich zorgen. Op hun Rode Lijst staat de zwelhaai als 'bijna bedreigd'. Dat betekent dat het niet goed gaat met deze haai en dat hij in de toekomst misschien wél bedreigd zal zijn. Er zijn verschillende dingen die de zwelhaai in de problemen kunnen brengen.

Eén daarvan is overbevissing. De zwelhaai wordt meestal niet speciaal gevangen, maar komt soms per ongeluk in netten terecht die over de zeebodem slepen. Dat heet bijvangst. Als dit vaak gebeurt, kunnen er steeds minder zwelhaaien overblijven.

Ook het verdwijnen van zijn leefgebied is een probleem. De zwelhaai leeft graag in kelpbossen en koraalriffen. Daar vindt hij voedsel en kan hij zich goed verstoppen. Maar vervuiling en het opwarmen van de zee zorgen ervoor dat die plekken verdwijnen of beschadigd raken.

Klimaatverandering maakt het nog moeilijker. Als het water te warm wordt of minder zuurstof bevat, kan de zwelhaai daar niet goed meer leven. Dan moet hij verhuizen naar andere gebieden, of kan hij zich minder goed voortplanten.

Hoewel de zwelhaai nog niet in gevaar is, moet er wel goed op hem gelet worden. Anders zou hij in de toekomst wel bedreigd kunnen raken.

© Josh More | Flickr

Er zijn op dit moment geen speciale wetten of regels die de zwelhaai beschermen. Toch is het belangrijk dat we op een slimme manier vissen en de zee gezond houden, zodat de zwelhaai en andere zeedieren kunnen blijven leven.

In sommige delen van de wereld is de zwelhaai wél beschermd. In Australië bijvoorbeeld mag je hem niet zomaar vangen. Maar in andere gebieden, zoals Californië, is er nog geen bescherming voor deze haai.

Hoe het in de toekomst met de zwelhaai zal gaan, hangt van veel dingen af. Goede beschermingsmaatregelen, minder vervuiling en slimme visserij kunnen helpen. Maar ook klimaatverandering speelt een grote rol, en dat maakt het lastig te voorspellen.

De zwelhaai wordt nu nog niet officieel als bedreigd gezien. Toch maken wetenschappers zich zorgen. Hij is gevoelig voor bijvangst, voor vervuiling en voor het verdwijnen van zijn leefgebied. Als we niets doen, kan het aantal zwelhaaien snel afnemen. Daarom is het belangrijk dat er op tijd maatregelen worden genomen om deze bijzondere haai te beschermen.

Zie ook:

Stel je voor: een haai met een snuit die lijkt op een zaagblad! Deze ongelooflijke vis is de zaaghaai, een haai die niet alleen opvalt door zijn unieke uiterlijk, maar ook door zijn bijzondere jachttechnieken. Met zijn scherpe, zaagachtige snuit zoekt hij de oceaanbodem af naar prooi, en gebruikt hij zijn tanden om vissen te verlammen en zelfs uit de grond te trekken. De zaaghaai is een waar meester in het 'zagen' van de oceaan! Maar ondanks zijn indrukwekkende vaardigheden heeft deze haai zijn eigen uitdagingen, want in sommige delen van de wereld is hij zeldzaam geworden door overbevissing. Ontdek meer over deze fascinerende haai en waarom we hem moeten beschermen voor de toekomst!

Een groep Bahama-zaaghaaien in ondiep water, gezien van boven met wit zand op de Bahama’s | © Arzi | Adobe Stock

De Latijnse naam van de zaaghaai is Pristiophorus spp. Het geslacht Pristiophorus bevat verschillende soorten zaaghaaien, en de meest bekende is Pristiophorus japonicus, die in de westelijke Stille Oceaan voorkomt. Er zijn echter ook andere soorten binnen dit geslacht.

Er zijn zes bekende soorten binnen het geslacht Pristiophorus, de zaaghaaien. Deze zijn:

Pristiophorus japonicus (Japanse zaaghaai) – Gevonden in de westelijke Stille Oceaan, rond Japan en de regio daar omheen.
Pristiophorus cirratus (Indische zaaghaai) – Komt voor in de Indische Oceaan, van Australië tot de Indische subcontinenten.
Pristiophorus natalensis (Natal zaaghaai) – Te vinden langs de kust van Zuid-Afrika en in de Indische Oceaan.
Pristiophorus peroni – Gevonden in de wateren rondom de oostkust van Zuid-Afrika en Mozambique.
Pristiophorus schroederi – Gevonden in de wateren van de westelijke Stille Oceaan.
Pristiophorus miurus – Komt voor in de zuidelijke delen van de Indische Oceaan.

Deze soorten komen voor in verschillende delen van de wereld, maar ze hebben allemaal de kenmerkende zaagachtige snuit die hen hun naam geeft. Afhankelijk van de regio kunnen ze variëren in grootte, gedrag en voorkeuren voor het type water (bijvoorbeeld diepzee of ondiepere kustriffen).

Bouw

De zaaghaai is gemakkelijk te herkennen aan zijn lange, platte snuit, die doet denken aan een zaag. Deze zaagsnuit heeft scherpe tanden die gebruikt worden om vis en inktvis te vangen. Het lichaam zelf is lang en slank, wat ideaal is voor het leven op de bodem van de zee. De zaaghaai heeft een relatief korte rugvin en een heterocerkale staart, vergelijkbaar met andere diepzeehaaien. Een heterocerkale staart betekent dat de twee lobben van de staartvin van de haai ongelijk van grootte zijn. De bovenste lob is langer dan de onderste lob. Dit type staartvin komt vaak voor bij haaien en is een van de kenmerkende kenmerken die hen helpt om efficiënt te zwemmen, vooral in de diepzee. De langere bovenste lob zorgt voor meer stabiliteit en kracht tijdens het zwemmen.

Zaagtanden

Een zaaghaai heeft een bijzonder gebit, maar het zijn vooral de tanden op zijn zaagvormige snuit (de 'rostrum') die opvallen. Hier zijn de details:

Zaagtanden op de snuit:

Afhankelijk van de soort heeft een zaaghaai tussen de 20 en 30 tanden aan elke kant van de zaag. Die tanden zijn niet echte tanden zoals in de kaak, maar uitsteeksels van kraakbeen bedekt met tandachtig materiaal. Ze worden gebruikt om prooien te raken en op te graven.
Kaaktanden (echte tanden in de mond):
De kaak van een zaaghaai bevat meestal ongeveer 40 tot 50 kleine, scherpe tanden per kaakhelft. Die tanden zijn aangepast om kleine vissen en ongewervelden vast te grijpen.

Dus in totaal heeft een zaaghaai honderden tanden als je de zaagtanden en kaaktanden bij elkaar optelt — een echte tandenfabriek!

Leefgebied

Zaaghaaien komen voor in de gematigde en tropische wateren van de wereld. Ze bevinden zich voornamelijk op middelgrote dieptes, van zo’n 50 tot 200 meter, hoewel ze soms ook op de oceaanbodem van nog diepere wateren te vinden zijn. Je kunt ze vooral aantreffen in de Indische Oceaan, de westelijke Stille Oceaan, en rond de kust van Zuid-Afrika. In tegenstelling tot veel andere haaien, houden zaaghaaien zich vaak dicht bij de zeebodem op zoek naar hun prooi.

Jacht

Zaaghaaien jagen op een unieke manier. Ze gebruiken hun zaagachtige snuit om de bodem van de oceaan te ‘scharen’ en prooien te verlammen. Dit betekent dat ze vaak vissen of inktvissen aanvallen door hun scherpe snuit heen en weer te bewegen en zo meerdere prooien tegelijk te raken. De beweging lijkt op een zaag die door de oceaan snijdt, wat de naam van deze haai verklaart.

Onderkant van een zaaghaai © Sabine | Adobe Stock

Voedsel

Het dieet van de zaaghaai bestaat voornamelijk uit kleine vissen, inktvissen en andere zachte bodembewoners. Omdat ze hun snuit gebruiken als een soort ‘zoekmachine’, kunnen ze de oceaanbodem afzoeken naar prooi en deze snel vangen. Maar hoe vinden ze hun prooi? Goede vraag! Zaaghaaien hebben een bijzondere manier om hun prooi op te sporen — ze gebruiken elektrorecepie, niet echolocatie of geluidsgolven zoals dolfijnen of vleermuizen. Hieronder leg ik het uit:

Zaaghaaien vinden hun prooi met:

1. Elektroreceptie

In hun snuit (de zaag) zitten kleine poriën die verbonden zijn met het zogenaamde Ampullen van Lorenzini-systeem. Daarmee kunnen ze elektrische signalen detecteren die levende dieren uitzenden, zelfs als die onder het zand verstopt liggen. Zo “voelen” ze letterlijk waar een vis zich bevindt, ook als ze die niet zien.

2. Mechanische zintuigen (trillingen)

Ze reageren ook op beweging en trillingen in het water. Als een prooi beweegt, veroorzaakt dat waterverplaatsing, en dat merken ze met gevoelige zijlijnorganen die langs hun lichaam lopen.

3. Gezichtsvermogen

Als ze dichtbij genoeg zijn, gebruiken ze ook hun ogen om te zien wat er beweegt op de zeebodem — maar dit is minder belangrijk dan hun elektrische zintuigen. Dus samengevat:

Zaaghaaien gebruiken elektrische signalen en trillingen in het water om prooien te vinden — ze hoeven niets te zien of te horen, en gebruiken dus geen echolocatie. Zie de leuke strip hieronder!

Voortplanting

Zaaghaaien zijn ovovivipare, wat betekent dat de jongen binnenin de moeder groeien en daarna levend geboren worden. De zwangerschapsduur varieert, maar kan tot meer dan een jaar duren. De jongen zijn bij de geboorte al ongeveer 20 cm lang, en ze groeien langzaam tot volwassenheid. Vrouwtjes kunnen tussen de 100 en 150 cm lang worden, terwijl mannetjes wat kleiner blijven.

Natuurlijke vijanden

Hoewel de zaaghaai een behoorlijk indrukwekkend wapen heeft in zijn snuit, heeft hij toch enkele natuurlijke vijanden. Grotere haaien en orka's vormen een bedreiging, maar de zaaghaai is meestal goed beschermd door zijn verblijf dicht bij de oceaanbodem. Zijn zaagvormige snuit helpt om andere roofdieren af te schrikken.

Relatie tot de mens

Zaaghaaien vormen geen directe bedreiging voor de mens, hoewel ze soms in vissersnetten verstrikt raken. In sommige delen van de wereld wordt de zaaghaai ook gevangen voor commercieel gebruik, bijvoorbeeld voor de haaienvinnen. Omdat hun aantal in sommige gebieden afneemt, worden zaaghaaien tegenwoordig beschermd in bepaalde maritieme gebieden om overbevissing te voorkomen.

Beschermingsstatus

De Bahama-zaaghaai (Pristiophorus schroederi) heeft volgens de IUCN Rode Lijst de status 'Data Deficient' (DD). Dit betekent dat er onvoldoende informatie beschikbaar is om de risico’s voor deze soort goed te beoordelen. De soort is zeldzaam en komt voor in diepere wateren rond de Bahama’s en Cuba, op dieptes tussen 400 en 1000 meter.

Andere zaaghaaisoorten zijn beter onderzocht. Bijvoorbeeld:

De gewone zaaghaai (Pristiophorus cirratus) wordt geclassificeerd als 'Least Concern' (LC), wat betekent dat deze soort momenteel niet bedreigd is. f
De Japanse zaaghaai (Pristiophorus japonicus) heeft eveneens de status 'Least Concern' (LC).

De beperkte kennis over de Bahama-zaaghaai onderstreept het belang van verder onderzoek en monitoring om passende beschermingsmaatregelen te kunnen nemen.

De schemerhaai, Carcharhinus obscurus, is een fascinerende haaiensoort die in de schemering op grote diepte jaagt. In tegenstelling tot andere haaien, is de schemerhaai niet verwant aan de koboldhaai, Mitsukurina owstoni, die ook wel 'schemerhaai' wordt genoemd.

Bouw

De schemerhaai is een slanke haai met een lange, platte kop. Hij heeft een lange, smalle snuit en een grote bek met scherpe tanden. De grote, ronde ogen van de schemerhaai zorgen voor goed zicht in de donkere diepzee. Zijn kleur varieert van donkergrijs of bruin aan de bovenkant tot wit aan de onderkant. Donkere vlekken helpen hem te camoufleren in de donkere diepzee. De kleur kan ook veranderen afhankelijk van de omgeving. In dieper water wordt de haai lichter, in ondieper water donkerder.

Het exacte aantal tanden van de schemerhaai varieert per haai en gedurende de levensduur van de haai. De schemerhaai heeft meerdere rijen tanden die voortdurend wisselen. In totaal kan hij meer dan 300 tanden hebben.

De gemiddelde lengte van de schemerhaai is 2,5 meter, met een maximum van 3,81 meter. Mannetjes zijn iets langer dan vrouwtjes. Het gemiddelde gewicht is 180 kilogram, met een maximum van 346,5 kilogram. Lengte en gewicht zijn belangrijke factoren voor wetenschappers die de gezondheid van de populatie bestuderen. De schemerhaai wordt gemiddeld 45 jaar.

Leefgebied

De schemerhaai is een wereldburger. Hij bewoont gematigde en tropische wateren in alle oceanen behalve de Arctische Oceaan. Je kunt hem tegenkomen in de Atlantische Oceaan, de Grote Oceaan, de Indische Oceaan en de Middellandse Zee. Dus of je nu voor de kust van Noord- of Zuid-Amerika, Europa, Afrika, Azië of Australië bent, de kans bestaat dat er een schemerhaai in de buurt zwemt. Volwassen schemerhaaien staan erom bekend dat ze grote afstanden afleggen en brakwatergebieden met een lage zoutconcentratie mijden.

Deze oceanische haai verkiest open water en wordt zelden in de buurt van de kust gezien. Hij is een solitaire haai en je zult hem niet snel in scholen aantreffen. Meestal jaagt hij op diepten tussen 20 en 400 meter, maar af en toe waagt hij zich tot 600 meter diepte.

Jacht

Deze top predator bezit scherpe, puntige tanden in de voorste rij om prooi te grijpen en achterste rijen met kleinere tanden om te vermalen. Hij jaagt op een breed scala aan prooien, van beenvissen tot haaien en inktvissen.

De schemerhaai is een meester in de jacht. Hij loert op de zeebodem of in de waterkolom, perfect gecamoufleerd. De waterkolom is de volledige hoogte van het water, van de oppervlakte tot aan de zeebodem. De schemerhaai kan dus op verschillende dieptes jagen, waardoor hij een flexibeler en effectiever jager is. Zodra hij prooi ziet, slaat hij toe met verbazingwekkende snelheid. De schemerhaai heeft goed ontwikkelde zintuigen en krachtige kaken met gekartelde tanden, waardoor hij een efficiënte en dodelijke jager is.

Opportunisme maakt de schemerhaai nog dodelijker. Hij eet aas, vist op weggegooide visgerei en jaagt op kleiner zeeleven. Dit alles maakt hem een dominante kracht in het mariene ecosysteem.

Voortplanting

De schemerhaai is een unieke haai met een lange levenscyclus. De haai wordt pas op 20-jarige leeftijd volwassen. De draagtijd van de schemerhaai is met 22-24 maanden ook erg lang, een van de langste bij alle haaiensoorten. Opvallend is dat het vrouwtje terugkeert naar de buurt van haar geboorteplaats om te bevallen. De moeder legt geen eieren, maar baart levende pups (ovovivipary). Na de lange draagtijd baart ze 3 tot 14 pups, afhankelijk van haar eigen grootte en leeftijd. De pups zijn vanaf het moment van hun geboorte volledig op zichzelf aangewezen. Door de lange draagtijd en het gebrek aan ouderlijke zorg duurt het lang voordat de schemerhaai zich kan voortplanten. Overbevissing en bijvangst vormen een grote bedreiging voor de voortplanting van de haai.

Door de lange draagtijd duurt het lang voordat de schemerhaai zich weer voortplant. Het kan wel drie jaar duren voordat een vrouwtje een cyclus van dracht en rust heeft voltooid. De exacte leeftijd waarop de haai geslachtsrijp wordt is onbekend, maar schattingen liggen op ongeveer 20 jaar. Overbevissing en bijvangst vormen een grote bedreiging voor de voortplanting van de schemerhaai. Deze factoren verkleinen de populatie en maken het voor de haaien moeilijker om partners te vinden.

Relatie tot de mens

De schemerhaai is een haai die op grote diepte leeft. Doordat hij pas actief wordt tegen de schemer, wordt hij niet vaak gezien. De meeste waarnemingen komen van vissers die de haai per ongeluk in hun netten vangen. Wetenschappers schatten dat hij in slechts 0,05-0,2% van de visnetten die op 200-600 meter diepte worden uitgezet, wordt gezien. Duikers en wetenschappelijke expedities spotten de haai soms, maar dit is echt zeldzaam.

Beschermstatus

De status van de schemerhaai wordt als 'kwetsbaar' vermeld op de IUCN Rode Lijst, wat betekent dat hij een verhoogd risico op uitsterven heeft. Overbevissing, bijvangst, afsterving van hun leefgebied en klimaatverandering vormen een reële bedreiging voor de soort.

Nog meer lezen?

De nerveuze haai, Carcharhinus cautus, is vrij schichtig en timide van aard en is daarom niet echt gevaarlijk. Maar ondanks zijn voorzichtige aard is de nerveuze haai geen watje. Zo klein als hij is bezit hij een verbazingwekkende snelheid die hij laat zien tijdens de jacht of wanneer hij zich bedreigd voelt. In een oogwenk kan hij van een stille toeschouwer veranderen in een geduchte jager. Deze slanke rover behoort tot de familie van de requiemhaaien, een van de diverste groepen haaien ter wereld die beroemde leden telt als de stierhaai, witte haai, citroenhaai en tijgerhaai.

© Atlas of Living Australia

Bouw

De nerveuze haai is niet zo groot. Hij wordt ongeveer 1,0-1,3 meter lang, met een maximumlengte van 1,5 meter. Vrouwtjes worden groter dan mannetjes. Hij heeft een stevig, slanke lichaam met een korte, breed afgeronde snuit en een relatief grote rugvin. Zijn kleurstelling is simpel maar kenmerkend: brons tot grijs van boven en wit aan de onderkant, vaak met een opvallende witte streep over de flank. Zwarte markeringen sieren de voorste randen van de rugvinnen, borstvinnen en de bovenste lob van de staartvin. Hij heeft meerdere rijen tanden, 25 tot 30 in zijn bovenkaak and 23 tot 28 in zijn onderkaak. De tanden in de voorste rij zijn scherp en puntig, perfect om prooi te vangen. De tanden in de achterste rijen zijn breder en platter, en worden gebruikt om prooi te vermalen.

De ogen van de nerveuze haai zijn rond en groot in verhouding tot zijn lichaam. Ze hebben een donkerbruine of zwarte iris en een glinsterend zilveren of gouden oogvlies. Nerveuze haaien kunnen gemakkelijk worden aangezien voor hun naaste verwant, de zwartpuntrifhaai vanwege hun kleur en hun vinnen.

Zwartpuntrifhaai © darkeyed | Pixabay

Jacht

De nerveuze haai, ondanks zijn schuwe karakter, is een efficiënte jager. Hij gebruikt zijn scherpe zintuigen om prooi te vinden, voornamelijk kleine vissen zoals zandspieringen en lipvissen. Daarnaast eten ze graag schaaldieren, zoals garnalen en krabben, en zelfs weekdieren zoals inktvissen en mosselen. Af en toe jagen ze op slangen die zowel in zee als op het land kunnen leven, wat een verrassend element aan hun dieet toevoegt.

Leefgebied

De nerveuze haai prefereert ondiepe kustwateren, tot wel 45 meter diep. Hij komt voor in de wateren rond Noord-Australië, Papoea-Nieuw-Guinea en de Solomon-eilanden. Hij leeft in ondiepe kustwateren, tot wel 45 meter diep.

© Atlas of Living Australia

Voortplanting

Net als andere requiemhaaien is de nerveuze haai levendbarend, wat betekent dat hij jongen levend baart. Vrouwtjes zijn geslachtsrijp wanneer ze gemiddeld 84-91 cm lang zijn. Ze krijgen gewoonlijk nesten van 1-6 pups. De draagtijd kan variëren van 8-11 maanden, afhankelijk van de watertemperatuur. De pups hebben een gemiddelde lengte van 35 tot 39 cm bij de geboorte.

De ondiepe wateren rond Shark Bay, West-Australië, vormen een cruciale kraamkamer voor de nerveuze haai. Pups worden geboren met een lengte van ongeveer 35 cm en vrouwtjes werpen elke 2 jaar jongen, met nesten van 1 tot 6 jongen. Wetenschappers schatten de levensduur van de nerveuze haai op minimaal 16 jaar, waarbij vrouwtjes langer leven dan mannetjes.

Relatie tot de mens

De nerveuze haai, hoewel schuw en ongevaarlijk voor mensen, kent nog steeds een onbekende populatiegrootte en ontwikkeling. In Australië wordt de visserij op deze haai als duurzaam beschouwd, terwijl de haai zelf vaker in West-Australië en het Noordelijk Territorium te vinden is dan in Queensland. Helaas is er een gebrek aan informatie over de populatie status in Papoea-Nieuw-Guinea en de Solomon-eilanden, wat de noodzaak benadrukt voor verder onderzoek naar de gezondheid van de haaienpopulatie in zijn gehele verspreidingsgebied.

Beschermingsstatus

Door de unieke kenmerken en het gedrag van de nerveuze haai te begrijpen, kunnen we de diversiteit en het belang van deze fascinerende wezens binnen het mariene ecosysteem beter waarderen. De IUCN classificeert hem als 'niet bedreigd' vanwege zijn gezonde populatie, maar continue monitoring blijft cruciaal om zijn voortbestaan te garanderen.

Zie ook:

De zwartsnuithaai, Carcharhinus acronotus leeft in de wateren van de westelijke Atlantische Oceaan. Deze haai is niet gevaarlijk voor mensen en er zijn geen (on)geregistreerde aanvallen op mensen door deze haai. Hij staat verder bekend om zijn 'dreigende' lichaamstaal (rug gebogen, staart verlaagd en hoofd omhoog), wanneer geconfronteerd door duikers. Sportvissers vinden het leuk om op zwartsnuithaaien te vissen vanwege de kick en de sport die het vangen van deze haai ze bezorgt.

© Matt | Adobe Stock

Bouw

De zwartsnuithaai heeft over het algemeen een bleekgroene of geelachtig grijze kleur, met zwarte of donkere punten op de tweede rugvin en de dorsale staartvin. Een kenmerkend aspect van zijn uiterlijk is de zwarte of donkere vlek onder de punt van de snuit, die vooral duidelijk zichtbaar is bij jongere exemplaren. Deze vlek is de reden achter de naam zwartsnuithaai. Hun eerste rugvin is klein en bevindt zich boven of achter de uiteinden van de borstvinnen

Met zijn slanke lichaam en opvallende zwarte vlek op de snuit, is de zwartsnuithaai een unieke verschijning in de haaienwereld. Volwassenen kunnen een lengte bereiken van meer dan 1,2 meter en wegen gemiddeld tussen de 7 en 11 kilogram.

Jacht

De mond van de zwartsnuithaai herbergt een indrukwekkend arsenaal aan tanden. De bovenkaak van deze haai is typisch voorzien van 12-13 rijen tanden aan elke zijde, terwijl de onderkaak 11-12 rijen tanden aan elke kant heeft. Dit brengt het totale aantal tanden op 48 tot 52 stuks. Deze tanden, scherp en driehoekig van vorm, zijn perfect aangepast voor het vastgrijpen en vasthouden van prooien tijdens de jacht.

De zwartsnuithaai staat bekend als een formidabel roofdier, dat een gevarieerd dieet aan prooien lekker vindt. Meestal jaagt deze haai op kleine vissen, zoals zeebrasems, makreel, ansjovis en andere vissoorten die in zijn leefgebied voorkomen. Af en toe staat ook octopus op het menu.

Leefgebied

Het leefgebied van de zwartsnuithaai strekt zich uit van de kusten van Noord-Carolina tot aan Zuid-Brazilië, inclusief de Caribische Zee en de Golf van Mexico. Deze haaien komen veel voor in warme, tropische kustgebieden. Ze geven de voorkeur aan ondiepe wateren langs de kustlijnen en gedijen voornamelijk op zand- en koraalbodems, vaak op diepten tussen de 18 en 64 meter. Dit gevarieerde leefgebied biedt voldoende voedselbronnen en een geschikte omgeving voor de zwartsnuithaai om te gedijen.

Voortplanting

De zwartsnuithaai kan tot wel 20 jaar oud worden. Vrouwtjes groeien langzamer, leven langer en worden groter dan de mannetjes. Deze groeisnelheid blijkt trager te zijn in de Golf van Mexico dan in de Atlantische Oceaan.

In de Atlantische Oceaan worden de vrouwtjes op gemiddeld 4,5-jarige leeftijd volwassen, terwijl mannetjes dat iets eerder zijn, op 4,3-jarige leeftijd. In de Golf van Mexico zijn vrouwtjes op gemiddeld 6,6 jaar volwassen, terwijl mannetjes dat op 5,4 jaar zijn. In zowel de Atlantische Oceaan als de Golf van Mexico paren zwartsnuithaaien in het begin van de zomer en hebben ze een draagtijd van ongeveer 10 maanden. Vrouwtjes krijgen gemiddeld acht pups. Deze worden geboren in haaiencrèches dicht bij de kust. Bij de geboorte zijn de pups ongeveer 43-51 centimeter in lengte en zijn ze volledig onafhankelijk van hun moeder.

© Apex Predators Program, NOAA/NEFSC | Wikipedia

Relatie tot de mens

In tegenstelling tot sommige van hun grotere verwanten vormen zwartsnuithaaien zelden een bedreiging voor mensen. Er zijn geen gevallen bekend van aanvallen op mensen, hoewel ze in sommige gebieden worden gevangen voor consumptie en sportvisserij. Door strengere regelgeving voor visserij en door hun leefgebied te beschermen, kunnen we de toekomst van deze bijzondere haaiensoort veiligstellen. Ze worden door het IUCN hun status als 'kwetsbaar' beschouwd.

In 1985 ontdekten Steward Springer en George Burgess de dwerglantaarnhaai, Etmopterus perryi, voor het eerst. Ze vingen hun eerste exemplaar tijdens onderzoek aan boord van het wetenschappelijke schip Oregon, voor de kust van Colombia in de Caribische Zee.

© Chip Clark/Smithsonian Institution | Wikipedia

Bouw

De dwerglantaarnhaai is vooralsnog een grote mysterie voor wetenschappers. De haai is vooral bekend vanwege zijn kleine gestalte en opvallende bioluminescentie. Met een maximale lengte van slechts 17 tot 20 centimeter is hij kleiner dan een gemiddelde menselijke hand. Zijn slanke lichaam heeft een platte kop en snuit, bedekt met kleine, gladde schubben en een donkerbruine tot zwarte kleur, waardoor hij goed kan opgaan in de donkere oceanische omgevingen waar hij leeft.

De ogen van de dwerglantaarnhaai zijn opvallend groot en aangepast aan het leven in de diepe wateren van de oceaan. Ze zijn relatief groot in verhouding tot de grootte van de haai en helpen hem bij het navigeren en jagen in het donker.

Omdat ze zoo groot zijn kunnen de ogen van de dwerglantaarnhaai meer licht opvangen, wat van levensbelang is in de donkere wateren waarin hij leeft. Dit stelt hem in staat om naar prooien te zoeken, zelfs bij weinig licht. Bovendien zijn de ogen waarschijnlijk gevoelig voor beweging, waardoor de haai snel kan reageren op potentiële prooien of roofdieren.

Bioluminescentie

Zoals hierboven beschreven is een opvallend kenmerk van de dwerglantaarnhaai de fotoforen langs zijn buik en vinnen die bioluminescentie produceren wat de haai feitelijk verandert in een 'glow in the dark' (je kent dit ook van de glow in the dark sterren en planeten die je aan je plafond kunt plakken). Fotoforen zijn speciale organen in het lichaam van sommige dieren, waaronder de dwerglantaarnhaai, die licht kunnen uitstralen. Dit licht, bioluminescentie genaamd, wordt geproduceerd door chemische reacties binnenin de fotoforen. Deze bioluminescentie heeft verschillende functies, zoals camouflage, communicatie en het aantrekken van prooien. De fotoforen langs zijn buik en vinnen helpen de dwerglantaarnhaai zich te camoufleren en tegelijk ook prooien aan te trekken.

Voedsel

De tanden van de dwerglantaarnhaai zijn perfect aangepast aan zijn dieet en jachtgedrag. Ze hebben ongeveer 32 klein en puntig tanden in hun boven en 34 tanden in hun onderkaak. Deze tanden zijn gerangschikt in meerdere rijen langs de kaken van de haai en worden regelmatig vervangen, zoals bij veel andere haaiensoorten. Ze zijn speciaal ontworpen prooien te vangen zoals krill en krabbben.

© YouTube channel Nautilus Ocean Exploration Trust

Leefgebied

De dwerglantaarnhaai wordt voornamelijk aangetroffen in de diepe wateren van de West-Atlantische Oceaan, met name langs de noordkust van Zuid-Amerika, inclusief de kusten van Colombia en Venezuela.

Hij leeft op diepten variërend van 283 tot 439 meter. Vanwege de diepte waarin hij leeft wordt de dwerglantaarnhaai zelden gezien en blijft hij grotendeels een mysterie voor onderzoekers.

Voortplanting

Wat betreft de voortplanting van de dwerglantaarnhaai is er ook hier weer weinig bekend vanwege de zeldzaamheid van deze soort. Over het algemeen worden deze haaien als ovovivipaar beschouwd, wat betekent dat de eieren binnen het lichaam van het vrouwtje uitkomen en de jongen levend ter wereld komen.

Het voortplantingsgedrag van de dwerglantaarnhaai zijn echter nog niet uitgebreid onderzocht. Er is nog niet zoveel bekend over hun paargedrag, de draagtijd van de pups en de grootte van de worpen. Meer onderzoek is nodig om een beter begrip te krijgen hiervan.

Natuurlijke vijanden

Hoewel er weinig gedetailleerde informatie beschikbaar is over de natuurlijke vijanden van de dwerglantaarnhaai, kunnen we aannemen dat grotere roofdieren, zoals grote haaien en andere zeedieren, waarschijnlijk een bedreiging vormen voor deze kleine haaiensoort.

Relatie tot de mens

De interactie tussen de dwerglantaarnhaai en de mens is vooral indirect, omdat deze haaiensoort in diepe wateren leeft en daarom zelden wordt gezien. Hoewel directe ontmoetingen tussen mensen en dwerglantaarnhaaien praktisch niet voorkomen, kunnen menselijke activiteiten wel indirecte gevolgen hebben voor deze kwetsbare soort.

© Javontaevious | Wikipedia

Overbevissing, vernietiging van hun habitat en klimaatverandering zijn bedreigingen die het ecosysteem van de diepzee kunnen verstoren, wat op zijn beurt invloed kan hebben op de populaties van de dwerglantaarnhaai en andere diepzeebewoners. Hoewel de dwerglantaarnhaai zelf misschien geen economische waarde heeft, vormt hij wel een schakel in de voedselketen. Het behoud van de dwerglantaarnhaai en zijn leefomgeving is daarom uitermate belangrijk. Meer onderzoek is nodig om de kwetsbaarheid van deze haaiensoort te begrijpen en passende maatregelen te nemen om hem te beschermen.

Beschermingstatus

Volgens de IUCN (International Union for Conservation of Nature) wordt de dwerglantaarnhaai momenteel niet als bedreigd beschouwd. Hij heeft de status van minste zorgen. Dit betekent dat er momenteel geen directe dreiging is voor zijn voortbestaan, maar het blijft belangrijk om zijn populaties te monitoren en mogelijke bedreigingen voor zijn leefgebied aan te pakken om ervoor te zorgen dat hij niet in de toekomst bedreigd wordt.

Nautilus Ocean Exploration Trust social media

De Nautilus Ocean Exploration Trust is een non-profitorganisatie die zich richt op het verkennen en bestuderen van de diepten van de oceanen. Ze zijn vooral bekend om hun gebruik van geavanceerde onderwaterrobotica en -technologieën om onderzoek te doen naar mariene ecosystemen, geologische formaties en het ontdekken van nieuwe soorten. De organisatie is opgericht door Dr. Robert Ballard, een gerenommeerde oceanograaf en ontdekkingsreiziger, die bekendheid verwierf met zijn ontdekking van het wrak van de Titanic in 1985.

Nautilus Ocean Exploration Trust voert expedities uit over de hele wereld, variërend van archeologische sites tot onderwater vulkanen en diepzeekloven. Tijdens deze expedities werken ze samen met wetenschappers, ingenieurs en educatoren om kennis te vergaren over de oceanen en deze te delen met het publiek via educatieve programma's, wetenschappelijke publicaties en sociale media.

Hun missie is niet alleen gericht op het verkennen van onbekende gebieden van de oceanen, maar ook op het bevorderen van oceanografisch onderzoek en het vergroten van het bewustzijn over het belang van het behoud van mariene ecosystemen.

De Nautilus Ocean Exploration Trust is actief op sociale media en deelt regelmatig updates. Hier zijn de links naar al hun sociale media kanalen. Ze nodigen je graag uit om hen te volgen en deel uit te maken van hun community.

•   24-per dag diepzee live streaming www.NautilusLive.org
•   Instagram: @NautilusLive
•   TikTok: @NautilusLive
•   Facebook: NautilusLive
•   Twitter: @EVNautilus
•   YouTube: EVNautilus
•   LinkedIn: Ocean Exploration Trust
•   #NautilusLive

De Cook's braamhaai, Echinorhinus cooki, houdt zich voornamelijk op in de diepe zee, net als de bij veel mensen minder bekende koboldhaai en de blobvis (de blobvis is overigens geen haai). Deze vrij onbekende haaiensoort, behorend tot de Echinorhinidae familie, boeit ons met zijn nogal unieke verschijning en tot nog toe onbekende levenswijze.

© Nautilus Ocean Exploration Trust

Bouw

De Cook's braamhaai, met zijn ruwe, stekelige huid die aan een braamstruik doet denken, is een wonderlijke bewoner van de donkere diepzee. Deze haai, die tot 4 meter lang kan worden, heeft een unieke uitstraling en een reeks fascinerende aanpassingen aan zijn extreme leefomgeving.

De stekelige huidtandjes van de Cook's braamhaai dienen als een soort beschermend pantser tegen roofdieren. Ze zorgen er ook voor dat de haai soepel en snel door de waterkolom kan zwemmen. De grijze tot donkerbruine kleur van de haai helpt hem te camoufleren in zijn donkere omgeving, waardoor hij onopgemerkt kan jagen en zich kan verstoppen voor potentiële bedreigingen.

De Cook's braamhaai heeft een uniek gebit met 22-26 tanden in de bovenkaak en 20-26 tanden in de onderkaak. Deze grote, driehoekige tanden zijn perfect om prooi vast te houden en te verscheuren. De haai jaagt op vissen, inktvissen en andere kleine zeedieren die in zijn leefomgeving te vinden zijn.

De Cook's braamhaai heeft verschillende vinnen die hem helpen bij voortbeweging en stabiliteit in het water. De opvallende, driehoekige rugvin zorgt voor stabiliteit tijdens het zwemmen, terwijl de borstvinnen helpen bij het sturen en manoeuvreren. De buikvinnen dragen bij aan de stabiliteit van de haai, terwijl de langwerpige en krachtige staartvin zorgt voor voortstuwing en snelheid.

We weten nog veel niet over de Cook's braamhaai. Deze haai leeft op grote diepte, waardoor het moeilijk is om hem te bestuderen. Wetenschappers hopen meer te leren over zijn populatiegrootte, voortplanting en migratiepatronen. Inzicht in de biologie van deze fascinerende haai is essentieel voor zijn bescherming en het behoud van de kwetsbare diepzee-ecosystemen.

Leefgebied

Zoals al eerder aangegeven, onze kennis over de Cook's braamhaai is beperkt. Wat we wel weten is dat het door zijn diepe leefomgeving moeilijk is om hem te bestuderen. Wetenschappers hopen desalniettemin meer te leren over zijn populatiegrootte, voortplanting en migratiepatronen. Inzicht in de biologie van deze fascinerende haai is essentieel voor zijn bescherming en het behoud van de kwetsbare diepzee-ecosystemen.

De Cook's braamhaai komt voor in diepzeemilieus op een diepte van 200 tot 1000 meter. De haai heeft een wereldwijde verspreiding en komt voor in verschillende oceanen, waaronder:

Noordelijke en zuidelijke Stille Oceaan
Atlantische Oceaan
Indische Oceaan

Binnen deze oceanen zijn er gebieden waar de Cook's braamhaai vaker wordt gezien, zoals:

Noordwestatlantische Oceaan
Noordwestelijke Stille Oceaan
Rond Nieuw-Zeeland
Indische Oceaan

De Cook's braamhaai leeft op de bodem van de oceaan of in de waterkolom net erboven. Hij verkiest een koude, donkere omgeving met een temperatuur van 4 tot 12 graden Celsius.

© Nautilus Ocean Exploration Trust

Cook's braamhaaien komen voor in verschillende delen van de wereld, waaronder:

Noord-Amerika: Verenigde Staten, Canada, Mexico
Azië: Japan, Zuid-Korea, China
Oceanië: Australië, Nieuw-Zeeland
Zuid-Amerika: Brazilië
Afrika: Zuid-Afrika
Europa: diverse landen

Deze haaien leven op grote diepte, tussen 200 en 1000 meter. Door hun diepe leefomgeving en omdat je ze weinig ziet zijn waarnemingen van Cook's braamhaaien sporadisch. Hun exacte verspreiding is dan ook nog steeds grotendeels een mysterie.

Jacht

De exacte jachttechnieken van de Cook's braamhaai blijven grotendeels een mysterie vanwege hun leefgebied en het gebrek aan kennis. Echter, net als andere haaiensoorten, wordt vermoed dat ze op prooi jagen door te zwemmen en te wachten op prooi. Hun grote, scherpe tanden helpen hen bij het vasthouden en verscheuren van prooien zoals vissen, inktvissen en andere kleine zeedieren.

Het is ook mogelijk dat ze gebruik maken van hun uitstekende reukvermogen en gevoelige zintuigen om prooien op te sporen in de donkere diepten waarin ze leven. Omdat het moeilijk is om diepzeehaaien te observeren, blijft hun jachtgedrag grotendeels een onderwerp van speculatie en vereist het meer onderzoek om volledig te begrijpen.

Voortplanting

De Cook's braamhaai vertoont seksueel dimorfisme, wat betekent dat de mannetjes en vrouwtjes er anders uitzien. Vrouwtjes worden over het algemeen groter dan mannetjes. Mannetjes zijn geslachtsrijp bij een lengte van ongeveer 198 cm, terwijl vrouwtjes geslachtsrijp worden tussen de 250 en 300 cm.

De Cook's braamhaai is ovovivipaar. Dit betekent dat de jongen zich ontwikkelen in eieren binnenin het lichaam van het vrouwtje. De eieren komen echter pas uit nadat de jongen volledig ontwikkeld zijn. Zo worden er levend geboren jongen geboren, in tegenstelling tot haaien die eieren leggen. Een vrouwtje kan 15 tot 26 jongen per worp krijgen. De jongen zijn bij de geboorte 40 tot 50 cm lang.

Relatie tot de mens

We weten nog weinig over de Cook's braamhaai, omdat hij in de diepzee leeft. Door zijn diepe leefomgeving is er weinig data over zijn populatiegrootte. We weten wel dat hij, net als andere diepzeebewoners, kwetsbaar is voor bedreigingen zoals:

Visserij: De braamhaai kan als bijvangst in netten van diepzeevisserij terechtkomen.
Vervuiling: Gifstoffen en chemicaliën in de oceaan kunnen de gezondheid van de braamhaai aantasten.
Klimaatverandering: Verandering van temperatuur en zeespiegel kan de leefomgeving van de braamhaai verstoren.

Mensen zien zelden een Cook's braamhaai. De haai is niet agressief, maar door zijn grote formaat en krachtige kaken is voorzichtigheid geboden. Er zijn geen bekende aanvallen op mensen.

Beschermstatus

De Cook's braamhaai is een mysterieuze bewoner van de diepzee. We weten nog te weinig over deze haai om zijn beschermingsstatus te bepalen. De Internationale Unie voor Natuurbescherming (IUCN) classificeert hem dan ook als weinig informatie.

De haai leeft op grote diepte en heeft een verspreide populatie, waardoor het moeilijk is om hem te bestuderen. We weten wel dat hij kwetsbaar kan zijn voor bedreigingen zoals bijvangst in de diepzeevisserij, habitatverlies door vervuiling en klimaatverandering.

Meer onderzoek is nodig om de populatiegrootte van de Cook's braamhaai te bepalen, de impact van bedreigingen te begrijpen en effectieve beschermingsmaatregelen te ontwikkelen. Totdat we meer weten, is de Cook's braamhaai een onbekende in de diepzee.

Nautilus Ocean Exploration Trust social media

De Nautilus Ocean Exploration Trust is een non-profitorganisatie die de oceaanriffen verkent en bestudeert. Met geavanceerde robots en technologieën ontrafelen ze de geheimen van de diepzee: van onbekende mariene ecosystemen tot wonderlijke geologische formaties.

Deze organisatie, opgericht door de beroemde oceanograaf dr. Robert Ballard (die het wrak van de Titanic vond!), voert expedities uit over de hele wereld. Van archeologische sites tot onder water vulkanen en diepzeekloven, ze duiken overal!

Samen met wetenschappers, ingenieurs en educatoren verzamelen ze kennis over de oceaan en delen ze die met de wereld. Educatieve programma's, wetenschappelijke publicaties en sociale media: ze gebruiken alle kanalen om hun passie te delen.

Nautilus Ocean Exploration Trust wil niet alleen de oceaan verkennen, maar ook beschermen. Ze bevorderen oceanografisch onderzoek en vergroten het bewustzijn over het belang van onze blauwe planeet.

Duik mee! Volg Nautilus op sociale media en blijf op de hoogte van hun avonturen. Word lid van hun community en help mee de oceaan te beschermen.

Zie ook:

In de enorme uitgestrektheid van de oceaan zijn er maar weinig wezens die zo acrobatisch zijn als de tolhaai, Carcharhinus brevipinna. Met zijn opmerkelijke draaiende sprongen en slanke lichaamsbouw eist deze fascinerende haai de aandacht en bewondering op van haaienliefhebbers wereldwijd. Tolhaaien kunnen tot wel 6 meter hoog springen!

Onderscheidende kenmerken

De tolhaai behoort tot de familie van de requiemhaai en wordt vanwege hun bijna identieke uiterlijk vaak verward met een zwartpunthaai. Hij wordt gekenmerkt door zijn gestroomlijnde lichaam, spitse snuit en opvallend lange borstvinnen. Hij dankt zijn naam aan zijn unieke gedrag waarbij hij uit het water springt en snel ronddraait in de lucht, vaak vergeleken met het snelle draaien van een tol. Dit gedrag onderscheidt de tolhaai van andere haaiensoorten en heeft hem de reputatie opgeleverd van een van de meest acrobatische roofdieren in de oceaan.

Lichaamsbouw

Tolhaaien worden meestal 1,8 tot 2,7 meter lang en kunnen tussen de 56 en 90 kilogram wegen. Ze hebben over het algemeen een blauwgrijze tot koperen kleur op hun rug, die geleidelijk lichter wordt naar de zijkanten en de buik. Deze kleuren helpen hen om zich te camoufleren in hun omgeving en zo hun prooien te benaderen. Het is een vorm van natuurlijke camouflage die hen helpt om roofdieren te ontwijken en succesvol te jagen.
Een tolhaai heeft meerdere rijen kleine, scherpe tanden, met ongeveer 14 tanden in de bovenkaak en 13 tanden in de onderkaak, waarmee ze hun prooi vastgrijpen en verscheuren.

Verder heeft de tolhaai verschillende vinnen die hem helpen bij zijn voortbeweging en stabiliteit in het water. Ze hebben twee rugvinnen, één pal achter de andere, gelegen op hun rug. Deze rugvinnen helpen bij het stabiliseren van de haai tijdens het zwemmen. Daarnaast hebben ze ook een aarsvin, die zich bevindt aan de onderkant van hun lichaam, dicht bij hun staart. Deze vin helpt bij het reguleren van hun zwembewegingen en biedt extra stabiliteit. Ten slotte hebben tolhaaien twee borstvinnen aan de zijkanten van hun lichaam, die hen helpen bij het sturen en manoeuvreren tijdens het zwemmen.

Leefgebied

De tolhaai komt wereldwijd voor in warme gematigde en tropische wateren en geeft de voorkeur aan kustgebieden, waaronder continentale platen, baaien en lagunes. Hij wordt vaak dicht bij de oppervlakte aangetroffen, vooral in gebieden waar er een overvloed is aan prooi. Tolhaaien komen over het algemeen voor in de Atlantische, Indische en Stille Oceaan, met opmerkelijke populaties langs de kusten van Florida, de Golf van Mexico en de Caribische Zee.

Het is bekend dat tolhaaien zich in de buurt van de kust ophouden, vooral tijdens hun seizoenstrek. Ze leven vaak in kustwateren, zoals baaien, riviermondingen en zelfs ondiepe riffen, vooral tijdens de jacht. Tolhaaien zijn erg migrerend en kunnen zich verplaatsen tussen offshore- en kustgebieden wanneer ze hun prooi volgen. Daarnaast is bekend dat ze zich in bepaalde perioden van het jaar in grote aantallen verzamelen, bijvoorbeeld tijdens de trek of wanneer ze samenkomen om zich te voeden met scholen vis, waardoor ze dichter bij de kust komen.

Voedsel

Tolhaaien zijn opportunistische eters en eten een gevarieerd dieet dat bestaat uit kleine beenvissen, inktvis en schaaldieren. Ze zwemmen met hoge snelheid en gaan nog sneller zwemmen om hun prooi, zoals scholen vis, te achtervolgen en te vangen. Hun vermogen om uit het water te springen helpt ook bij de jacht, waardoor ze prooien van onderaf kunnen verrassen met plotselinge aanvallen vanuit de lucht.

Voortplanting

Tolhaaien zijn geslachtsrijp als ze 3 tot 4 jaar oud zijn en vrouwtjes krijgen meestal om het jaar pups. De draagtijd duurt 11 tot 15 maanden en de worpgrootte kan variëren van 3 tot 20 pups, afhankelijk van de grootte en leeftijd van het vrouwtje. Pasgeboren pups van de tolhaai zijn 60 tot 75 centimeter lang.

Natuurlijke vijanden

Tolhaaien hebben verschillende natuurlijke vijanden, vooral als jonge haaien. Grotere haaiensoorten, zoals tijgerhaaien en witte haaien, worden beschouwd als potentiële roofdieren van tolhaaien. Deze grotere haaien zijn vaak opportunistische jagers en zullen niet aarzelen om een tolhaai te grijpen als ze de kans krijgen.
Naast andere haaien worden tolhaaien ook bedreigd door grotere roofdieren zoals orka's (ook wel bekend als zwaardwalvissen). Orka's zijn intelligente en krachtige roofdieren die moeiteloos een tolhaai kunnen aanvallen. Voornamelijk ook omdat orka's nooit alleen jagen, meestal in groepen, pods genaamd.

Als volwassenen hebben tolhaaien minder natuurlijke vijanden vanwege hun grootte en behendigheid. Echter, ze blijven kwetsbaar voor roofdieren tijdens bepaalde stadia van hun leven, zoals wanneer ze jong zijn of tijdens de voortplanting.

Relatie tot de mens

Tolhaaien worden over het algemeen niet als een bedreiging voor mensen beschouwd en staan erom bekend dat ze contact zoveel mogelijk vermijden. Net als veel andere haaiensoorten kunnen ze echter agressief worden als ze worden geprovoceerd of bedreigd, en voorzichtigheid is geboden als je gaat zwemmen of duiken in gebieden waar tolhaaien voorkomen.

Hoewel tolhaaien over het algemeen niet agressief zijn tegen mensen en de neiging hebben om ze te vermijden, zijn er in zeldzame gevallen mensen gebeten door tolhaaien. Dergelijke incidenten zijn vaak het gevolg van vergissingen in identiteit of ter zelfverdediging, eerder dan opzettelijke aanvallen. Tolhaaien kunnen namelijk, net als alle haaiensoorten, geïrriteerd raken als ze geprovoceerd worden of zich bedreigd voelen, wat kan leiden tot defensief gedrag dat weer kan leiden tot bijtgedrag. Dergelijke incidenten zijn echter uiterst zeldzaam en in vergelijking met andere haaiensoorten worden tolhaaien niet als een grote bedreiging voor de veiligheid van mensen beschouwd.

Beschermingsstatus

Hoewel tolhaaien momenteel door het IUCN als bijna bedreigd worden geclassificeerd. Ze worden bedreigd door overbevissing, aantasting van hun habitat en toevallige bijvangst in de commerciële visserij. Instandhoudingsmaatregelen, waaronder de implementatie van visreglementen en de instelling van beschermde mariene gebieden, zijn van cruciaal belang om het voortbestaan van de populaties van de tolhaai en hun ecosystemen op lange termijn te garanderen.

De uitzonderlijke en sierlijke bewegingen van de tolhaai herinneren tootn nogmaals aan hoe bijzonder kostbaar onze zeeën zijn. Terwijl we deze opmerkelijke wezens blijven onderzoeken en bestuderen, moeten we er ook naar streven om hun habitat te beschermen en hun overleving voor toekomstige generaties te garanderen. Door samen te werken aan het behoud van soorten zoals de tolhaai, kunnen we de rijkdom en diversiteit van het zeeleven in onze oceanen helpen behouden.

Lees ook:

De gevlekte zevenkieuwshaai, Notorynchus cepedianus, is een intrigerende haaiensoort die een belangrijke rol speelt in de biodiversiteit van onze oceanen. Deze haai is uniek in zijn soort, voornamelijk omdat hij de enige haaiensoort is met zeven kieuwen. Wetenschappers weten niet waarom hij zeven kieuwen heeft, het blijft dus vooralsnog een raadsel. Wel is geconstateerd dat deze haaiensoort prima gedijt in hetzelfde jachtgebied als de witte haai. Meer hierover later.

Bouw

De gevlekte zevenkieuwshaai is een redelijk grote haai met een langgerekt lichaam en een donkere kleur, gekenmerkt door opvallende vlekken op zijn rug en zijkanten, waardoor hij goed camoufleert in zijn omgeving. Een uniek kenmerk van deze haaiensoort zijn de zeven kieuwspleten, in tegenstelling tot de vijf kieuwspleten van de meeste haaiensoorten. Hun rugvin bevindt zich relatief ver naar achteren, richting de staartvin. Volwassen gevlekte zevenkieuwshaaien kunnen een lengte bereiken van 2,5 tot 3 meter en een gemiddeld gewicht van 107 kilogram hebben.

Jacht

De gevlekte zevenkieuwshaai is over het algemeen solitair, maar jagen soms ook groepen. Het is een efficiënte jager die een verscheidenheid aan prooien achtervolgt, waaronder beenvissen, dolfijnen, zeehonden, inktvissen, zeevogels, en andere haaien. De haai heeft scherpe tanden, met 13 in de onderkaak en 15-16 in de bovenkaak. Deze tanden zijn ontworpen om grip te krijgen (bovenkaak) en te verscheuren (onderkaak).

Leefgebied

De gevlekte zevenkieuwshaai leeft verspreid over de hele wereld. Je vindt hem in alle oceanen behalve de noordelijke Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee. In de zuidwestelijke Atlantische Oceaan leeft hij van Zuid-Brazilië tot Noord-Argentinië, terwijl zijn leefgebied in de zuidoostelijke Atlantische Oceaan zich uitstrekt van Namibië tot Zuid-Afrika. In de Stille Oceaan doorkruist hij het westelijke bekken van Zuid-Japan tot Nieuw-Zeeland, inclusief Australië, en in het oostelijke bekken van Brits-Columbia, Canada, tot aan Chili.

Volwassen gevlekte zevenkieuwshaaien worden zowel vlak langs de kust als verder van de kust af aangetroffen, in wateren tot een diepte van 570 meter. Jonge haaien verblijven daarentegen in ondiepe water boven continentale plateaus, waaronder baaien en riviermondingen waar zoetwater van de rivier zich vermengt met zeewater onder invloed van de getijden. Gevlekte zevenkieuwshaaien geven de voorkeur aan rotsachtige bodems, maar worden ook vaak aangetroffen in brak water.

Voortplanting

Vrouwelijke gevlekte zevenkieuwshaaien zijn geslachtsrijp op ongeveer 4 tot 6 jaar, bij een gemiddelde lengte van 2 meter, terwijl mannetjes kleiner zijn met een lengte van 1,5 meter. Vrouwtjes zijn ovovivipaar, wat betekent dat ze bevruchte eieren dragen. De pups voeden zich met de dooier in het ei en worden na een draagtijd van ongeveer 12 maanden levend geboren. Een worp kan gemiddeld bestaan uit 82 pups, met een lengte van 40-48 cm. De pups worden geboren in ondiep water, vaak in zogenaamde haaiencrèches.

Relatie tot de Mens

De zevenkieuwshaai kan agressief reageren wanneer hij zich bedreigd voelt en wordt daarom beschouwd als potentieel gevaarlijk voor mensen. Deze haai is naar verluidt verantwoordelijk voor vijf gedocumenteerde onuitgelokte aanvallen. Zelfs in gevangenschap, zoals in aquaria, is de haai duikers aangevallen. Het is duidelijk dat voorzichtigheid geboden is wanneer je hem tegenkomt. Wanneer vissers ze binnenhalen, gebruiken ze vaak vuurwapens om te voorkomen dat de haai hen aanvalt en om letsel te voorkomen.

Natuurlijke vijanden

Grote haaien, met name de witte haai, jagen op de gevlekte zevenkieuwshaai. Daarnaast wordt de orka ook verantwoordelijk gehouden voor het jagen op gevlekte zevenkieuwshaaien in Zuid-Afrika, waarbij de haaien dood en zonder lever werden aangetroffen. Deze gebeurtenissen hebben ook eerder geleid tot het vluchten van witte haaien uit hetzelfde gebied in Zuid-Afrika. Plotseling observeerden wetenschappers de aanwezigheid van gevlekte zevenkieuwshaaien in het gebied, waar ze mogelijk de plaats innamen van de witte haaien die eerder waren gevlucht voor de orka's. Helaas werden de gevlekte zevenkieuwshaaien nu zelf het doelwit van de hongerige orka's.

Beschermingsstatus

Vanwege hun aanwezigheid in ondiepe kustwateren en hun neiging om soms in grote aantallen samen te komen, zijn gevlekte zevenkieuwshaaien kwetsbaar voor overbevissing. Er wordt op hen gejaagd vanwege hun vlees, huid en leverolie, en ze zijn ook zeer gewild in de aquariumhandel. Duikers en toerisme vormen ook een bedreiging, met name in Californië en Zuid-Afrika. Als gevolg hiervan wordt de haai door het IUCN gekenmerkt als kwetsbaar.

Zie ook:

De koboldhaai, Mitsukurina owstoni, is een geheimzinnige haai met een bijzonder uiterlijk. Wetenschappers vinden deze haai erg interessant, maar weten er nog niet zoveel over. Dat komt omdat hij diep in de oceaan leeft en moeilijk te vinden is. Koboldhaaien komen voor in de open zee. Soms zwemmen ze vlak onder het wateroppervlak, vooral 's nachts, maar meestal blijven ze op grote diepte. Ze brengen het grootste deel van hun leven door in het donker. Deze haai is vooral bekend door zijn vreemde, bijna enge uiterlijk. Wat hem nog bijzonderder maakt, is dat hij zijn kaken naar voren kan schieten als hij eet. Dat ziet er best spectaculair uit!

Bouw

De koboldhaai heeft een extreem lange, platte snuit en een lang, slank lichaam. Hij heeft kleine ogen die zijn aangepast aan het leven in de donkere diepten van de zee. Volwassen vrouwtjes worden 335 tot 372 centimeter lang, terwijl mannetjes 264 tot 388 centimeter lang kunnen worden. Mannetjes wegen tussen 150 en 210 kilo, maar er is geen specifieke informatie over het gemiddelde gewicht van de soort.

YouTube kanaal National Geographic

De koboldhaai heeft een opvallende roze of roodachtige huidskleur die fungeert als camouflage in de diepe oceaan. De huid is kwetsbaar en kan gemakkelijk worden beschadigd door fel licht.

De grote mond van de koboldhaai heeft een boogvorm en kan ver worden uitgestoken, bijna tot aan het einde van de snuit. De haai heeft 35-53 rijen tanden in de bovenkaak en 31-62 in de onderkaak. De tanden in het midden van de kaak zijn lang en smal, terwijl de achterste tanden klein en plat zijn.

Jacht

Hoe de koboldhaai precies jaagt, weten wetenschappers nog niet goed. Dat komt omdat hij bijna nooit wordt gezien. Waarschijnlijk zwemt hij langzaam rond en wacht hij rustig tot er een goede kans komt om toe te slaan. Koboldhaaien zijn actieve jagers. Ze eten verschillende soorten vis, inktvis en kleine dieren die in de diepe zee leven. Ze gebruiken hun gevoelige snuit om prooien op te sporen. Als ze iets vinden, kunnen ze hun kaken ver naar voren uitschuiven om de prooi te grijpen. Door zijn lange snuit en uitschuifbare kaak denken wetenschappers dat deze haai goed is in het vangen van prooien die zich verstoppen. Maar hoe hij precies jaagt en wat hij allemaal eet, moeten onderzoekers nog verder uitzoeken.

Voedsel

De koboldhaai eet vooral vissen en andere dieren die diep in de zee leven, waar het donker is. Hij is niet kieskeurig en eet wat hij tegenkomt. Daarom noemen wetenschappers hem een opportunistische jager hij pakt wat hij kan krijgen. Op zijn menu staan vissen, maar ook ongewervelde dieren. Dat zijn dieren zonder botten of een skelet, zoals inktvissen, garnalen en krabben. De koboldhaai heeft een lange snuit en een kaak die hij naar voren kan schieten. Zo kan hij zijn prooi snel grijpen en opeten met zijn scherpe tanden.

Leefgebied

De koboldhaai leeft in diepe zeeën over de hele wereld. Je vindt hem in de Atlantische Oceaan, de Stille Oceaan en de Indische Oceaan. Hij zwemt meestal op grote diepte, vaak dieper dan 1000 meter. Daar is het donker, koud en stil. In die duistere diepten jaagt hij op vissen en andere zeedieren die daar leven.

Leefgebied koboldhaai

Voortplanting

Hoe de koboldhaai zich precies voortplant, weten wetenschappers nog niet goed. Er is namelijk nog heel weinig over bekend. Waarschijnlijk krijgt het vrouwtje haar jongen levend, net als sommige andere haaiensoorten. Dat betekent dat de eieren in haar lichaam uitkomen, en dat de babyhaaien al volledig gevormd geboren worden. Dit heet ovovipaar. Maar omdat koboldhaaien zelden worden gezien, is er nog veel onderzoek nodig om te ontdekken hoe het echt zit.

Relatie tot de mens

De relatie tussen de koboldhaai en de mens is over het algemeen beperkt vanwege de diepe wateren waarin hij leeft en zijn zeldzaamheid. Vanwege zijn habitat en de beperkte interactie met mensen vormt deze haai geen grote gevaar voor menselijke activiteiten. Er zijn echter incidentele vangsten gerapporteerd door diepzeevissers, voornamelijk als bijvangst tijdens het vissen. In sommige gevallen worden ze ook aangetroffen als bijvangst in sleepnetten voor commerciële visserij, maar ze zijn niet gericht op commerciële visserij vanwege hun zeldzaamheid en het ontbreken van een economisch belangrijke markt voor hun vlees of andere producten. Over het algemeen heeft de koboldhaai weinig impact op menselijke activiteiten en wordt hij beschouwd als een zeldzame en mysterieuze bewoner van de diepe oceanen.

Beschermstatus

Op de IUCN Rode Lijst staat de koboldhaai momenteel vermeld als 'minste zorgen'. Dit betekent dat de populatie van de koboldhaai momenteel stabiel is en er geen directe bedreigingen zijn die wijzen op een grote risico voor het voortbestaan van de soort. Hoewel er nog veel te leren valt over de ecologie en het gedrag van de koboldhaai, blijft hij een fascinerend onderwerp voor wetenschappers en liefhebbers van diepzeeleven. Door voortdurende observatie en onderzoek kunnen we hopelijk meer te weten komen over deze mysterieuze haai en manieren vinden om zijn kwetsbare habitat te beschermen.