Top 10 gevaarlijkste haaien

Een requiemhaai behoort tot de familie van de grondhaaien, beter bekend als de mensenhaaien. Dit zijn haaien met specifieke kenmerken. Ze hebben bijvoorbeeld ronde ogen, borstvinnen die zich achter de vijf kieuwspleten bevinden, ze zijn levendbarend en kunnen bovendien erg groot worden. Enkele van deze haaiensoorten zijn berucht, zoals de witte haai, de stierhaai, de tijgerhaai en de grote hamerhaai. Er bestaan echter ook soorten die minder bekend zijn, zoals de witpunthaai en de koperhaai. Beide kunnen potentieel gevaarlijk zijn voor mensen en komen voornamelijk voor in tropische en subtropische gebieden.

Wel of niet gevaarlijk?
Tegenwoordig is het bijna not done om een haai een gevaarlijk dier te noemen. Toch moeten we niet vergeten dat het hier om apexpredators gaat, wier voortbestaan afhankelijk is van hun superieure jachttechnieken en het soort voedsel dat ze nodig hebben om te overleven. Haaien zijn geen huisdieren of ‘vriendjes’ — zo kun je ze ook niet behandelen. Ze zien bovendien niet altijd het verschil tussen mensen en hun gebruikelijke prooi. Hun hele anatomie is erop gericht om snel en feilloos te jagen. Dat maakt ze echter nog geen genadeloze moordenaars, en zo mogen we ze ook niet afschilderen; dat zou misleidend zijn.

Op 18 juni 2019 interviewde CTV News de marien bioloog David Shiffman over een kort videofragment dat net was vrijgegeven, waarin haaienactiviste Ocean Ramsey met Deep Blue, een witte haai, zwemt. In de video raakt Ramsey de haai meerdere malen aan. Shiffman legt uit hoe gevaarlijk en onverstandig het is om haaien in het wild zomaar te benaderen. Zie hieronder het interview.

AdobeStock156498688

© Andrea Izzotti / Adobe Stock

Waarom aanvallen gebeuren

De meeste haaienaanvallen zijn geen bewuste jacht op mensen. In veel gevallen vergist de haai zich: een surfer op zijn plank lijkt onder water op een zeehond, en een zwemmer met flippers kan het silhouet hebben van een vis. Vaak laat de haai na één beet alweer los zodra hij merkt dat het geen prooi is. Toch kan die ene beet ernstig of zelfs fataal zijn, omdat haaien met enorme kracht en snelheid toeslaan. Andere aanvallen komen voort uit nieuwsgierigheid, territoriaal gedrag of wanneer er bloed of visafval in het water aanwezig is.

Haaien zijn al eeuwenlang omgeven door angst en fascinatie. Ze worden vaak neergezet als meedogenloze moordenaars, maar in werkelijkheid zijn de meeste soorten ongevaarlijk voor mensen. Toch bestaan er enkele haaiensoorten die wél gevaarlijk kunnen zijn — niet omdat ze mensen als prooi zien, maar omdat ze krachtige, nieuwsgierige en soms territoriale jagers zijn.

Rodney Fox, zelf ooit slachtoffer van een van de meest gruwelijke wittehaai-aanvallen ooit, heeft het zijn levensmissie gemaakt om mensen bekend te maken met deze schitterende dieren. Rodney verzorgt al decennialang excursies, geeft interviews en wordt regelmatig als gastspreker uitgenodigd. Maar zelfs Rodney Fox gaat niet het water in zonder gebruik te maken van een speciale stalen kooi, door hemzelf ontwikkeld. Je kunt het levensverhaal van Rodney hier op onze website lezen.

Het is één ding om veilig en wel met een ervaren back-upteam tussen bepaalde haaiensoorten te duiken, maar de situatie verandert drastisch wanneer je onschuldig op je surfplank ronddobbert, een middagje gaat snorkelen, aan het speervissen bent of gewoon een stukje zwemt in zee — en plotseling een hongerige haai tegenkomt. Of het nu wel of niet om een vergissing van de haai gaat, sommige soorten kunnen aanvallen en kunnen doden, en vormen daardoor een reële bedreiging voor onze veiligheid.

Laten we dus met z’n allen reëel blijven en het beestje gewoon bij zijn naam noemen. We doen deze haaien er niets tekort mee — integendeel, we kweken er juist meer respect door voor wie en wat ze zijn: buitengewoon begenadigde jagers.

Tenslotte: waakzaamheid is altijd geboden wanneer je de zee in gaat, vooral in gebieden waar de hieronder besproken haaiensoorten vaak voorkomen. Laat je dus van tevoren goed informeren over de lokale omstandigheden en geldende regels, en let goed op de aanwezige waarschuwingen en instructies wanneer die er zijn.

Wie zijn eigenlijk de tien gevaarlijkste haaiensoorten?

Er bestaan immers meer dan 400 haaiensoorten. Zijn er dan niet meer soorten die als ‘potentieel gevaarlijk voor mensen’ worden beschouwd? En wat onderscheidt deze tien van de rest? Het klopt dat er honderden haaiensoorten zijn, maar de exemplaren die hieronder worden genoemd hebben over de jaren een indrukwekkend ‘trackrecord’ opgebouwd. Zij hebben daadwerkelijk mensen aangevallen — soms met dodelijke afloop.

De top 10

De meeste haaienaanvallen gebeuren uit nieuwsgierigheid of verwarring. Een surfer op zijn plank lijkt voor een haai op een zeehond. Vaak laat de haai na één beet alweer los, omdat mensen niet smaken zoals zijn gebruikelijke prooi. Toch kan één beet door de enorme kracht en tanden fataal zijn. Hieronder vind je de tien gevaarlijkste haaiensoorten voor mensen, gerangschikt van relatief minst gevaarlijk tot meest gevaarlijk. Voor meer informatie over elke soort kun je verder naar beneden scrollen.

10. De Grote hamerhaai

De grote hamerhaai heeft voor zover bekend nog niemand gedood, maar dat betekent niet dat hij ongevaarlijk is. Alleen al in 2018 werden er 17 aanvallen geregistreerd. Deze haai kan meer dan zes meter lang worden en weegt soms meer dan 500 kilo. Door zijn enorme kop, in de vorm van een hamer, heeft hij een uitzonderlijk gezichtsvermogen waarmee hij prooien van grote afstand kan lokaliseren. Zijn kracht en snelheid maken hem tot een indrukwekkende verschijning, en daarom hoort hij zeker thuis in dit rijtje van potentieel gevaarlijke haaien. Lees meer

9. De zwartpunthaai

De zwartpunthaai staat bekend om zijn snelle, wendbare bewegingen en zijn nieuwsgierigheid naar mensen. Hoewel er geen dodelijke slachtoffers bekend zijn, kunnen deze haaien plots agressief reageren wanneer ze zich bedreigd voelen of wanneer er bloed in het water is. Vooral speervissers lopen risico, omdat de haai zich dan aangetrokken voelt tot gewonde vissen. Wereldwijd zijn er 29 aanvallen toegeschreven aan deze soort — meestal lichte beten uit nieuwsgierigheid. Lees meer

Zandtijgerhaai | @ Klaus Stiefel | Flickr

8. De zandtijgerhaai

De zandtijgerhaai ziet er gevaarlijk uit met zijn uitstekende, vlijmscherpe tanden, maar is meestal rustig en langzaam. Toch kan hij gevaarlijk worden als hij zich bedreigd voelt. De haai leeft vaak dicht bij de kust en is daardoor soms in contact met duikers en zwemmers. Er zijn wereldwijd 29 geregistreerde aanvallen, meestal bij mensen die te dicht in zijn buurt kwamen of hem provoceerden. Lees meer

Zandtijgerhaai | © Klaus Stiefel | Flickr

7. De blauwe haai

De blauwe haai is een elegante zwemmer die vaak in open zee leeft. Hij staat bekend als nieuwsgierig en sociaal, maar kan onvoorspelbaar reageren. Wanneer er voedsel of visafval in het water is, wordt hij al snel opgewonden en kan hij bijten. Hoewel deze haai niet als bijzonder agressief bekendstaat, zijn er in de loop der tijd enkele dodelijke incidenten geregistreerd. In 2018 werden vier dodelijke aanvallen aan de blauwe haai toegeschreven. Lees meer

6. De makreelhaai

De makreelhaai, ook wel de kortevinmakreelhaai genoemd, is de snelste haai ter wereld — met snelheden tot meer dan 80 kilometer per uur. Zijn snelheid en kracht maken hem tot een uitstekende jager, vooral op tonijn en zwaardvis. Mensen vallen niet binnen zijn natuurlijke dieet, maar er zijn enkele aanvallen bekend, meestal bij vissers die de haai per ongeluk vangen. Eén aanval liep dodelijk af. Lees meer

5. De witpunthaai

De oceanische witpunthaai wordt beschouwd als een van de gevaarlijkste haaien voor schipbreukelingen. Hij leeft in de open oceaan en is vaak de eerste die verschijnt bij scheepsrampen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij berucht door de ramp met de USS Indianapolis, waarbij honderden drenkelingen werden aangevallen. Hoewel het aantal dodelijke slachtoffers moeilijk exact te bepalen is, gaan sommige schattingen richting de honderden. De witpunthaai is krachtig, nieuwsgierig en niet bang voor mensen. Lees meer

4. De koperhaai

De koperhaai leeft dicht bij de kust en wordt regelmatig door sportvissers gevangen. Hoewel hij meestal niet agressief is, wordt hij door de International Shark Attack File omschreven als potentieel gevaarlijk. Sinds 1962 zijn er 29 aanvallen geregistreerd, waarvan één met dodelijke afloop. Door zijn gespierde bouw en krachtige beet is voorzichtigheid altijd geboden. Lees meer

3. De stierhaai

De stierhaai is een van de gevaarlijkste haaien ter wereld omdat hij in zowel zout als zoet water kan leven. Hij zwemt regelmatig rivieren op, zelfs honderden kilometers landinwaarts. De haai is sterk, territoriaal en snel geïrriteerd, vooral in troebel water. In 1916 werden in New Jersey drie mensen gedood door vermoedelijk een stierhaai — een reeks aanvallen die de inspiratie vormde voor de film Jaws. Lees meer

2. De tijgerhaai

1. De witte haai

De witte haai is zonder twijfel de beroemdste en meest gevreesde haai ter wereld. Met zijn enorme kaak vol scherpe tanden en zijn explosieve kracht staat hij bovenaan de voedselketen. De meeste aanvallen op mensen gebeuren uit verwarring: de haai ziet een surfer of zwemmer aan voor een zeehond. Toch blijft het risico reëel, want eenmaal de beet is gezet, kan de schade groot zijn. Ondanks zijn reputatie is de witte haai ook een beschermde soort, en wetenschappers proberen hem steeds beter te begrijpen in plaats van te vrezen. Lees meer

Wist je dat...

De kans dat je door een haai wordt gebeten kleiner is dan de kans dat je door een vallende kokosnoot geraakt wordt?
Haaien elektrische signalen kunnen voelen — zelfs jouw hartslag — met speciale zintuigen op hun snuit?
De meeste haaien bang zijn voor mensen en al wegzwemmen zodra ze ons ruiken of horen?
Sommige haaien, zoals de zebrahaai, zelfs jongen kunnen krijgen zonder mannetje — dat heet maagdelijke voortplanting?
En dat haaien al meer dan 400 miljoen jaar op aarde leven, lang vóór de dinosauriërs?