De kans is groot dat je nog nooit hebt gehoord van Rodney Fox. Wie graag naar Discovery Channel en Shark Week kijkt zal hem vermoedelijk wel hebben gezien of minstens zijn naam langs hebben zien komen. 

​Rodney Fox heeft altijd al iets gehad met de zee. Geboren op 9 november 1940 groeide Rodney op in Adelaide, Zuid Australië.  Als kind ging Rodney vaak met zijn vader mee vissen. In Adelaide zie je vaak vissers op een pier staan met hun hengels en emmers. Het is de uitgelezen plek om een gezellige dag met elkaar door te brengen terwijl je je hobby uitoefent. Ook gaan er regelmatig mensen in een boot de zee op om daar te vissen. 

Plek van de haaienaanval Rodney Fox - Aldinga Bay, South Australia © Wereld van de Haai

 

In zijn tienerjaren kreeg Rodney er nog een hobby bij: Speervissen.  Hij zou van zijn hobby een echte sport maken en nam ook deel aan de South Australian Spear Fishing Championships. Voor die tijd hadden weinig mensen ooit van Rodney Fox gehoord, maar in 1963 zou daar heel snel verandering in komen.

​De aanval

Wie bekend is met Australië weet dat de kust van Zuid Australië een gebied is waar erg veel witte haaien zwemmen. Voornamelijk vanwege de pelsrobben die daar leven. Australiërs weten dit uiteraard, maar dat weerhoudt hen er echter niet van om de zee in te gaan. Ook worden hier regelmatig speerviswedstrijden gehouden, uiteraard wel met een reële kans dat de duiker mogelijk een witte haai aantreft. 

​In 1963 werd er wederom een speerviswedstrijd gehouden bij Aldinga Beach. Aldinga Beach ligt 50 km bij Adelaide vandaan. Rodney Fox was ook een van de deelnemers. Hij was het jaar daarvoor South Australian Spear Fishing Champion geworden, dus de verwachtingen waren hoog. Het zou anders lopen. 

​Tijdens het duiken en net toen hij van plan was om een vis te spiesen voelde Rodney ineens een enorme harde klap in zijn zij. Hij zegt hier zelf van dat de klap zo hard was dat het aanvoelde alsof hij door een trein was geraakt. Door de harde klap raakte hij zijn harpoen kwijt en verloor hij zijn duikbril. Tot zijn enorme schrik zag Rodney dat hij zich bevond in de bek van een enorme witte haai. Hij zei later dat het te vergelijken was met een hond die een bot in zijn bek had.

Rodney probeerde zichzelf te bevrijden uit de krachtige kaken van de haai door deze met zijn vingers in zijn ogen te steken, maar toen de haai hem plotseling door de schrik losliet raakte Rodney’s rechterarm flink gewond toen hij deze langs de scherpte tanden van de haai langstrok en zodoende openhaalde. Rodney greep de kop van de haai vast met zijn beide armen, hopend hiermee zichzelf te beschermen tegen diens enorme kaken.

​Rodney moest echter de haai weer loslaten omdat hij dringen verse lucht nodig had. Hij zwom naar de oppervlakte om lucht te happen en keek weer naar beneden en zag hoe de haai met open bek op hem afkwam. Rodney dacht letterlijk dat zijn laatste uur was geslagen. Hij probeerde nog de haai weg te schoppen met zijn voet, maar miste. Gelukkig voor hem zag de haai echter een aantal vissen dat aan een lijn aan Rodney vast zat en pakte hij deze in de plaats. Helaas voor Rodney trok de haai hem alsnog mee naar de diepte. Gelukkig brak de lijn en dat was Rodney’s redding. De lichamelijke gevolgen van de aanval waren echter op zijn zachts gezegd bijna catastrofaal voor Rodney.

De haai brak alle ribben aan de linkerkant van zijn borst, zijn torso lag open, zijn milt kwam bloot te liggen, zijn linker long was opengescheurd en zijn aorta kapotgebeten. Alle pezen in rechterhand waren doorsneden en tot aan de dag van vandaag heeft Rodney nog steeds een stukje tand van de haai in zijn hand zitten. 

​Hij hield er 462 hechtingen aan over, waarvan er alleen al 29 nodig waren om zijn long te repareren. Verder had hij nog 92 hechtingen nodig in zijn rechterhand en arm. Dat Rodney de aanval overleefd heeft, wordt nog altijd gezien als een wonder en tot op heden heeft niemand ooit zo’n zware aanval overleefd. 

Rodney's missie

Gezien de grootte van de aanval en de nasleep waarbij een stukje revalidatie noodzakelijk was, verwacht je natuurlijk dat Rodney nooit meer een stap in zee wilde zetten. Niets is echter minder waar, want de aanval zette juist zijn hele leven op zijn kop. Rodney wilde niet bij de pakken neer gaan zitten en zeer zeker niet toegeven aan zijn angst, hij wilde juist iets nuttigs doen met zijn ervaringen en hij ging zich dus verdiepen in de witte haai. 

​Een bezoek aan Adelaide Zoo bracht hem op het idee om een stalen kooi te bouwen zodat je voortaan in het water de witte haai beter kon observeren. Dit was een begin van zijn loopbaan als witte haai expert. Rodney werd vaak opgezocht door geleerden en zijn hulp werd zelfs ingeroepen tijdens het maken van documentaires.

JAWS

In 1973 werd Rodney benaderd door de toen nog vrijwel onbekende filmproducent Steven Spielberg. Steven wilde de boek JAWS van Peter Benchley gaan verfilmen en schakelde de hulp in van Rodney en Ron en Valerie Taylor.  Zij zouden met zijn drieën de onderwateropnames verzorgen voor JAWS. 

​Het water bij Adelaide was de meest uitgelezen plek om dit te doen vanwege de vele pelsrobben en de grote hoeveelheid witte haaien die zich daar bevonden. Pelsrobben zijn de voornaamste voedselbron van de witte haai vanwege hun flinke afmetingen en hun dikke speklaag.

Sellicks Beach, Aldinga Bay - South Australia  | © Serge Doublet

De film zou helaas enorme consequenties hebben voor de witte haai, iets wat zowel Rodney als Ron en Valerie in eerste instantie nooit hadden verwacht en waar zij achteraf enorm van schrokken. De angst voor de witte haai was zelfs zo groot geworden dat er een grootschalige jacht op de witte haai op gang kwam. Het dodenaantal van deze heel bijzondere vissen rees letterlijk de pan uit en nam zelfs zulke ernstige vormen aan dat er van bovenaf ingegrepen moest worden. Op een gegeven moment kreeg de witte haai zelfs de beschermstatus toebedeeld in Zuid-Afrika, de Verenigde Staten en Australië. 

​Ron en Valerie, waren overtuigd dat ze wat moesten doen en vanuit een oprecht gevoel van schuld, reisden ze de wereld rond om hun kennis van de witte haai over te brengen. Ze hoopten middels hun lezingen dat de angst voor de witte haai zou verminderen. 

Rodney Fox Expeditions

Rodney pakte het heel anders aan en zette Rodney Fox Shark Expeditions op. Hij wilde juist mensen de kans geven om kennis te maken met de witte haai in zijn natuurlijke leefgebied. Rodney begon duikexcursies te organiseren voor geïnteresseerden die graag de haai van dichtbij wilden zien. Zijn stalen kooien kwamen wat dat betreft echt goed van pas. Een stukje onderricht over de witte haai was vanzelfsprekend ook onderdeel van de excursies. 

​Tegenwoordig heeft Rodney's zoon Andrew de leiding over Rodney Fox Shark Expeditions terwijl Rodney nog steeds een graag gezien gast en spreker is in documentaires en op lezingen. Samen met Ron en Valerie is hij een van de eerste grote voorvechters geworden voor de bescherming van de witte haai. Dit, gepaard met zijn eigen bijna-dood ervaring naar aanleiding van de haaienaanval in 1963, maakten hem tot een van Australië's meest gerespecteerde en gewaardeerde haaienexperts.