De zilverpunthaai, Carcharhinus albimarginatus, is, net als de zwartpuntrifhaai, de witpuntrifhaai, de grijzerifhaai en de Caribische rifhaai, een rifhaai. De haai werd in de eerste instantie een Carcharias albimarginatus genoemd door de Duitse bioloog Eduard Rüppell. De zilverpunthaai is een naast familielid van de grijzerifhaai.
Zilverpunthaai | © Clifton Beard | Flickr
De haai staat bekend om zijn nogal agressieve karakter en kan een serieuze dreiging vormen voor mensen, zeker als ze te dichtbij hem komen. Hij is een krachtige en zeer sterke haaiensoort die zijn mannetje weet te staan en hij zal niet gauw terug deinzen voor andere haaiensoorten.
De zilverpunthaai wordt vaak verward met de grijzerifhaai, maar de zilverpunthaai heeft duidelijk herkenbare zilverwitte vlekken aan zijn vinnen die de grijzerifhaai niet heeft.
Bouw
De zilverpunthaai kan redelijk groot worden, waarbij de grootste exemplaren gemiddeld 3 meter lang zijn. Ze behoren tot de orde van de requiemhaaien en zijn donkergrijs tot bronskleurig aan de bovenkant met een witte buik. Hij is lang en slank gebouwd, heeft een brede ronde kop en grote ronde ogen. Verder heeft hij twee rugvinnen waarbij de eerste rugvin zich net achter de kieuwen bevindt. De tweede rugvin is zwart en de asymmetrische staartvin heeft een witte rand.
De zilverpunthaai kan 162,2 kilo wegen, waarbij de vrouwtjes net iets groter in lengte zijn dan de mannetjes. Wat dat betreft heeft de natuur een prachtige oplossing bedacht voor de grote nesten die een zwangere vrouwtjeshaai telkens bij zich draagt, maar meer hierover later. De zilverpunthaai heeft grote borstvinnen die beiden nauw aflopen en eindigen in een voor deze haaiensoort karakteristieke witte rand.
Verder heeft hij 12-14 tanden in zijn boven en onderkaak waarbij de boventanden driehoekig en gekarteld zijn en de ondertanden juist scherp en puntig zijn. Dit laat zien dat hun kaken en scherpe tanden uitstekend ontwikkeld zijn voor het soort voedsel dat de haai eet. Men denkt dat de zilverpunthaai een gemiddelde leeftijd kan bereiken van 25 jaar.
Leefgebied
Je komt de zilverpunthaai tegen bij continentale platen, in lagunes, koraalriffen, offshore eilanden, offshore zeebanken en rifwanden. Dit is de grens waarop het koraal eindigt en de zeebodem ineens steil naar beneden gaat. Continentale platen zijn stukken land die onder water staan. Het punt waar de zandbodem ineens naar beneden gaat vormt de grens van een continentale plaat. In het kort, je vindt zwartpunthaaien dus overal waar veel voedsel te vinden is. Ze zwemmen voornamelijk op dieptes van tussen de 600 - 800 meter. De haaien leven redelijk solitair.
Zilverpunthaai | © Clifton Beard | Flickr
De zilverpunthaai is redelijk wijd verspreid, maar dan zeer gefragmenteerd verdeeld in gebieden waar er tropische temperaturen heersen. Denk hierbij aan Australië, Japan, Guatemala, Kenia, Papoea Nieuw Guinee, de Filipijnen, Mexico, Californië, Mauritius, Zuid Afrika, Yemen, China, Taiwan, Madagaskar en Mauritius om een paar landen op te noemen.
Voedsel
Dit is een echte jager en hij zal letterlijk zijn eigen soortgenoten te lijf gaan als het om voedsel gaat. Je kunt zijn gedrag vergelijken met dat van een stier die rood ziet. Het rook komt uit de neusgaten van de stier, zijn poot stampt woest op en neer op de grond en hij draait woest met zijn kop en stormt vervolgens agressief op je af. Zo ziet de zilverpunthaai er ook uit als hij in de aanval gaat, woest en onbevreesd. Dit zorgt er voor dat confrontaties met andere soortgenoten meestal met fors bloedvergieten verloopt. We hebben hier te maken met een echte vechtersbaas, een gangster die nergens bang voor is, een prima eigenschap als je trek hebt en niet minder als je de pest in hebt op iets of iemand om wat voor reden dan ook.
De zilverpunthaai eet tonijn, octopus, bodemvissen en andere kleine haaiensoorten. Ze deinzen er niet voor terug om een groep jagende haaien in te stormen en hun voedsel voor hun neus weg te stelen. Ze volgen ook geregeld boten op zoek naar een makkelijk hapje.
Dankzij de puntige ondertanden en de gekartelde boventanden kan de zilvertiphaai zijn prooi met gemak vastpakken en middels de gekartelde boventanden door het vlees heen zagen en brokken vlees losrukken.
Voortplanting
De zilverpunthaai is een langzaam voortplantende haaiensoort. Daarentegen dragen de vrouwtjeshaaien een behoorlijk nest dat varieert van 1-11 babyhaaien, maar gemiddeld 6 stuks bevat. De babyhaaien hebben elk een gemiddelde lengte van tussen de 63-68 cm. Gedurende de zomermaanden paren de zilverpunthaaien met elkaar waarna er na een zwangerschap van 12 maanden een nestje wordt geboren.
De babyhaaien groeien in de buik van de moeder, vivipary, en worden middels een dooierzak gedurende de zwangerschap gevoed. Na hun geboorte zullen de pasgeboren pup's de eerste tijd doorbrengen vlak langs de kust in ondiep water. Dit is nodig om hun kansen op volwassenwording te vergroten en ze zullen zich gedurende deze tijd voeden met kleine vissoorten. De haaienpup's zullen zelf seksueel actief worden als de mannetjes een lengte van 1,90 - 2 meter hebben en de vrouwtjes een lengte van 1,60-1,90 meter. Als ze eenmaal volwassen zijn zullen ze ook verder uitwijken naar diepere wateren.
Zilverpunthaai | © Clifton Beard | Flickr
Natuurlijke vijanden
Er is weinig bekend over de natuurlijke vijanden van de zilverpunthaai. Men vermoed dat de jonge zilverpunthaaien regelmatig ten prooi vallen aan grote vissoorten en overige haaien.
Relatie tot de mens
De zilverpunthaai kan agressief gedrag vertonen als deze zich bedreigt voelt. Duikers worden daarom geadviseerd om gepaste afstand te houden daar de haaien onvoorspelbaar gedrag kunnen vertonen. Als ze zich bedreigd voelen laten ze hun borstvinnen en staartvin zakken, gaan ze trillen en openen ze hun mond wijd. Ze maken vervolgens korte rukbewegingen en zullen of weg zwemmen of in de aanval gaan.
En ze vallen soms ook aan, laat daar geen vergissing over zijn. Bij het Global Shark Attack File wordt melding gemaakt van in ieder geval 4 aanvallen op een mens door deze haaiensoort, geen van allen fataal. Ze vertonen zelfs nog dominantere gedrag dan de Galapagoshaai en de grijzerifhaai. Tijdens een experiment met een zilverpunthaai waarbij aas werd gebruikt, rukte de haai een been van een als duiker verklede pop er helemaal af. Dit bewijst dat de zilverpunthaai met gemak een mens dodelijk zou kunnen verwonden. De zilverpunthaaien zijn geen territoriale haaien en zover men weet is er geen sprake van migratie tussen de gebieden in. Hierdoor zijn hun aantallen schaars en gevoelig voor uitroeiing.
Helaas is er op de Aziatische markt veel vraag naar hun haaienvinnen, vlees, kaken, tanden en ingewanden. Zeker hun vlees is in Azië een delicatesse en daarom zeer gewild. Dit is rampzalig want de zilverpunthaai is een zichzelf langzaam voortplantende haaiensoort.
Interessante artikelen:
